“Als je de X-gebruikersovereenkomst niet opvolgt en naleeft, of als X van mening is dat je de X-gebruikersovereenkomst niet opvolgt en naleeft, kan dit leiden tot annulering van je Betaalde diensten.” Uit de voorwaarden van X (née Twitter), maar een bekend beding in internetland: als je ons niet bevalt, schoppen we je eruit. En dat mag dus niet, van de DSA.

Technoloog en Ph.D-kandidaat Danny Mekić ontdekte in oktober dat hij op X was onderworpen aan een shadowban: weliswaar kun je zelf alles nog gebruiken, maar niemand krijgt je berichten meer te zien. Dat bleek (volgens de helpdesk van Twitter, waar verbazingwekkend genoeg nog mensen werkten destijds) te herleiden tot een artikel van de NOS dat Meki? daar gedeeld had:

“De chats van honderden miljoenen mensen worden straks gescand om een relatief klein aantal misdadigers op te sporen, hoe erg ook. ”[ [account 2] ] Veel kritiek op Europese plannen tegen kinderporno: “Niet proportioneel”

De algoritmes van X waren hierop aangeslagen, want statistisch gezien gaat dit waarschijnlijk (p<0.05) samen met promoten of verspreiden van kindermisbruikmateriaal. Een automatische shadowban is dan de reactie. Na overleg met die helpdesk werd een en ander weer teruggedraaid.

Mekić stapte naar de rechter, via de Europese small claims vordering waarvan de waarde niet meer dan 5000 euro mag bedragen. De procedure is dan korter (alleen schriftelijk) en wordt vrij snel afgehandeld. Een uitkomst dus voor zaken als deze, waar het niet direct gaat om financiële schade.

De rechter is vrij snel klaar met de hierboven geciteerde voorwaarde. Cynische ikke leest hier een toon van “moet ik dit écht nog uitleggen”, maar dat zal aan mij liggen:

Door in de voorwaarden op te nemen dat Twitter de toegang tot Betaalde diensten kan opschorten of beëindigen of stoppen met leveren van alle of een deel van de Betaalde diensten (zonder enige aansprakelijkheid) op elk moment en om welke reden dan ook, inclusief maar niet beperkt tot een van de een aantal genoemde redenen en verder te bepalen dat zij in het algemeen en met of zonder kennisgeving (permanent of tijdelijk) kunnen stoppen met het aan gebruikers leveren van de Betaalde diensten of functies binnen de Betaalde diensten, heeft Twitter zich de mogelijkheid voorbehouden om volledig naar eigen goeddunken en zonder enige beperking haar verplichtingen uit de overeenkomst te wijzigen of zelfs volledig op te schorten. Een dergelijke voorwaarde is oneerlijk in de zin van genoemde richtlijn.

De Richtlijn oneerlijke bedingen (93/13/EEG) verbiedt immers simpelweg algemene voorwaarden waarmee de handelaar “om zonder geldige reden eenzijdig de kenmerken van het te leveren product of de te verrichten dienst te wijzigen”.

En dat is hier het geval: het beding wordt beoordeeld zoals het is geschreven, en daar staat dat men “op elk moment en om welke reden dan ook, inclusief maar niet beperkt tot een van de volgende redenen: a. X meent, geheel naar eigen goeddunken (…)”. Als je zegt dat je alles mag, dan mag je helemaal niets.

Het doet er dus niet toe of het ging om CSAM, of Twitter dat redelijkerwijs mocht denken en of het uitmaakte dat algoritmes dan wel mensen hierop speurden. Je voorwaarden moeten eerlijk en daarom vooral specifiek en duidelijk zijn. Dat staat ook zo in de Digital Services Act (artikel 14), die daarbij expliciet verwijst naar die Richtlijn voor wat “eerlijk” betekent.

Mekić had ook gevraagd om een verklaring dat Twitters onbereikbare helpdesk in strijd is met de DSA. Die eist namelijk dat je “rechtstreeks en snel langs elektronische weg en op een gebruikersvriendelijke manier” contact kunt leggen. Dat viel hier vies tegen:

In de stukken en de toelichting ter terechtzitting heeft Twitter slechts naar voren gebracht dat zij een Help Center heeft en daar ook een specifiek e-mailadres noemt voor vragen en opmerkingen van de afnemers, maar dat zij daarmee voldoet aan de bedoeling van de DSA als hierboven weergegeven, is niet aannemelijk geworden. … Het enkel vermelden van een e-mailadres is niet voldoende en Twitter heeft op geen enkele wijze toegelicht dat er ook andere manieren van communicatie voor [verzoeker] mogelijk zijn geweest.

Een tikje ingewikkeld hierbij is dat de DSA zo’n interface eist voor álle gebruikers. Maar in een rechtszaak kun je alleen opkomen voor je eigen belang. De rechter wijst deze eis dan ook toe in de formulering “aan [verzoeker] een contactpunt ter beschikking te stellen”. Of Twitter dat invult via een specifiek middel of dat ze hun hele helpdesk op de schop nemen, mogen ze dan vervolgens zelf uitzoeken.

Een mooie en zeer logische uitspraak. Wel enorm frustrerend dat dit nodig is. En vooral, dat een volgende persoon weer precies hetzelfde gaat tegenkomen. Want er wordt geen hyperparameter aangepast op basis van dit vonnis. Het zou me al verbazen als Meki? echt een snel werkende contactlijn krijgt.

Arnoud