“The European Parliament has voted to approve the Data Act — controversial legislation that includes a stipulation necessitating smart contracts have the ability to be terminated.” Dat meldde Coin Telegraph onlangs. Ik ergerde me dood, vanwege dat “has voted to approve” en termen als “adopted”. Dit ging bij de AI Act ook zo, dus ik gebruik deze blog voor een lesje Europees staatsrecht.
De Data Act is een van de vele aankomende Europese regels om de data-economie wat meer onder controle te krijgen. Doel is het ontsluiten van de (niet-persoonlijke) data die uit apparaten komt, plus contractuele randvoorwaarden voor datadeelcontracten tussen bedrijven en zo nog het een en ander.
Het Europees Parlement heeft met 481 tegen 30 nu vóór gestemd. In Nederland zouden we dan zeggen, die wet is aangenomen en kan nu naar de Eerste Kamer. Die bestaat niet in Europa, maar er is wel de Raad van Ministers de Council of the European Union (niet te verwarren met de Council of Europe of de European Council). Vandaar taalgebruik als “is nu aangenomen en gaat naar de Raad”.
Alleen, het Europese systeem werkt iets anders. Het Parlement en de Raad zijn onafhankelijke organen die samen (inclusief de Europese Commissie) onderhandelen om tot een definitieve wet te komen. De Europese Commissie maakt een voorstel, dat parallel naar Raad en Parlement gaat. Die gaan er intern over delibereren en stemmen over een onderhandelmandaat, wat vinden wij belangrijk, waar zijn we flexibel en welke dingen zijn wel goed zo.
Als beiden zo’n mandaat hebben aangenomen, dan wordt er onderhandeld. De Raad kan er voor kiezen om gewoon over te nemen wat het Parlement heeft gekozen, en dan zijn we snel klaar. De Raad kan ook een eigen tegenvoorstel doen, en dan moet er dus worden onderhandeld om tot een compromistekst te komen. Dit heet de trilogue, omdat het een dialoog maar dan tussen drie partijen is.
De AI Act zit nu middenin die trialoog bijvoorbeeld. De triloog van de Data Act begint nu: de de Raad had al in maart haar onderhandelpositie aangegeven. Daarin staat ook al een smart-contracts clausule (artikel 30) met ongeveer dezelfde strekking: een smart contract moet een stop-functie hebben en interne controls om getermineerd te kunnen worden.
Mijn interpretatie is dat dit gaat om het kunnen ingrijpen bij op hol geslagen autonome algoritmes, zoals bij financiële handel, omdat dit grote maatschappelijke gevolgen kan hebben. Maar inderdaad is de clausule niet beperkt tot die specifieke randgevallen; ieder smart contract moet deze functie hebben. En de definitie is nogal breed:
(16) ‘smart contract’ means a computer program stored in an electronic ledger system wherein the outcome of the execution of the program is recorded on the electronic ledger;
(17) ‘electronic ledger’ means a sequence of electronic data records which ensures their integrity and the accuracy of their chronological ordering;
De clausule blinkt ook niet uit in duidelijkheid: moet die killswitch intern geprogrammeerd zijn (als situatie X, sluit jezelf dan af), moet de eigenaar/beheerder van de software dit kunnen doen of zou een overheidsinstantie het kill-commando moeten kunnen geven? De ophef is dus niet geheel onbegrijpelijk.
Arnoud
