Project Faexit heeft op de relatiedag van de VZVZ symbolisch ‘de allerlaatste faxmachine uit de Nederlandse gezondheidszorg’ overgedragen aan het Nederlandse Instituut voor Beeld en Geluid. Dat meldde Tweakers begin deze week. Waarschijnlijk technisch ingegeven: KPN ondersteunt de onderliggende protocollen niet meer.

Ik dacht in 2021 dat de rechtspraak de laatste was, maar de zorg was dus nóg steviger gehecht aan de in 1843 geoctrooieerde kopieertelegraaf. Niet geheel zonder reden: het werkt rechttoe rechtaan, je weet of het heeft gewerkt en er zijn nauwelijks compatibiliteitsproblemen. Faxen komen niet in de spam, en “de toner is op” is een stuk duidelijker dan “421 4.7.0 [TSS04] Messages from xx.xx.xx.xx temporarily deferred due to unexpected volume or user complaints”.

Natuurlijk heeft iedereen het dan over de bewijskracht van de fax. Daarover blogde ik toen in 2021, uitgaande van (de conclusie A-G van) de strafzaak HR 13 september 1988, NJ1989, 12, waarin ter discussie stond of een gefaxte pleitnota wel rechtsgeldig ondertekend was door de advocaat:

Nodig is dat de advocaat telefonisch of schriftelijk aan de griffie van de HR laat weten dat de gefotocopieerde handtekening zijn handtekening is. Waar zo een nadere mededeling ontbreekt zal slechts een toevallige omstandigheid, zoals de aanwezigheid in het dossier van een brief van de indienende advocaat met diens originele handtekening en de mogelijkheid om de overeenkomst van die handtekeningen zonder moeite vast te stellen, de schriftuur met de gefotocopieerde of ‘gefaxte’ handtekening kunnen redden.

In andere zaken werd vergelijkbaar geoordeeld, waarbij ook wel als argument werd geaccepteerd dat je het origineel naleverde en dat men achteraf kon zien dat dit identiek was aan de fax. Dan heb je je origineel maar kan het allemaal net wat sneller. Daar kon niemand op tegen zijn, maar zeker woog ook mee dat professionele procespartijen zoals advocaten of rechters er geen belang bij zouden hebben om vervalste faxen te sturen. De kans op vervalsingen zou dus klein genoeg zijn.

In de zorg heb ik me altijd afgevraagd hoe dat nou gewogen werd. Ik zie zeker wel belangen bij het versturen van vervalste recepten, alleen al door medicatieverslaafden. Hoe ga je als apotheek dan na dat de fax écht van de arts komt? Verder dan het afzender-telefoonnummer controleren kom ik niet. Ik heb in ieder geval nog nooit een uitspraak of klacht tegen een apotheker gezien over het verwerken van een vervalst gefaxt recept.

In de zorg was het doel van de fax met name snelheid en zekerheid: nú een recept sturen en verwerken is een stuk prettiger dan eentje die morgen aankomt. En daar zijn ondertussen ook internetgebaseerde alternatieven te over voor.

Arnoud