Otto, the inflatable autopilot from the movie “Airplane.”

Telecombedrijven durven niet de volledige inflatierekening bij klanten te leggen, uit angst dat ze weglopen. Dat las ik bij Nu.nl maandag. Ziggo is de snelste stijger met een prijsverhoging van 8,5 procent, en schokkend voor mij was vooral dat de inflatie dus op 10% staat tegenwoordig. Het riep natuurlijk meteen de juridische vraag op: mag je je prijzen verhogen met een beroep op inflatie, en mag je als consumentklant opzeggen als dat gebeurt?

Vorig jaar blogde ik over het prijsverhogingsrecht van Ziggo, dat nogal wat ergernis opriep omdat het ineens aan lopende contracten werd toegevoegd. De achterliggende juridische regel is alweer uit 2015: telecomproviders hebben het recht om een regelmatige inflatiecorrectie toe te passen op hun tarieven, mits dit juist in de algemene voorwaarden van hun diensten staat. Dit op grond van een uitspraak van het Europese Hof van Justitie.

Normaal heb je als consumentklant een opzegrecht als een telecomleverancier de voorwaarden wijzigt. De prijs is ook een voorwaarde, en prijswijzigingen geven daarmee een reden tot tussentijdse (en boeteloze) opzegging. Alleen, het moet wel gaan om een negatieve wijziging in de contractuele relatie. En laat precies dat nu zijn waar de gewijzigde voorwaarden van Ziggo over gingen:

Ziggo heeft het recht om de vergoedingen en tarieven jaarlijks te indexeren tot een percentage gelijk aan de CBS consumentenprijsindex. Daarin wordt bekendgemaakt met welk percentage de prijzen stijgen. Als Ziggo de tarieven indexeert, vindt dat plaats op 1 juli op basis van de gemiddelde inflatie in het voorgaande kalenderjaar. Als de CBS consumentenprijsindex negatief is, worden de prijzen niet aangepast.

Dit is in lijn met dat arrest uit 2015, waarin het Hof bepaalde dat

een wijziging van de tarieven voor een [telecomdienst], die wordt doorgevoerd op basis van een beding voor tariefaanpassingen dat is opgenomen in de algemene verkoopvoorwaarden die worden gebruikt door een onderneming die deze diensten levert, volgens welk beding een dergelijke aanpassing afhankelijk is van een objectieve consumentenprijsindex die wordt opgesteld door een publieke instelling, geen „wijziging in de voorwaarden” vormt in de zin van deze bepaling, die de abonnee het recht geeft zijn contract zonder boete op te zeggen.

In stukjes uit elkaar: het moet dus gaan om een beding dat in de algemene voorwaarden staat. Staat het er niet, dan mag je de prijs niet indexeren. Staat het er wel, dan moet de verhoging gekoppeld zijn aan een objectieve index zoals bij ons door het CBS opgesteld wordt. Alleen dan ontsnap je als bedrijf aan die regel dat je een opzegrecht moet gunnen. En daar voldoet Ziggo dus aan.

Wat dan tegelijk weer raar is, is dat de indexatie verschilt per abonnement: bepaalde abonnementen gaan maar liefst 9% omhoog, anderen slechts een paar procent. Dat suggereert dat men niet slechts de prijzen weer bij de tijd wilde trekken, maar echt specifiek de inkoopkosten wilde doorberekenen. Tegelijkertijd: dat is eigenlijk precies wat een inflatiecorrectie is, de prijzen weer bij de tijd halen door ze aan te passen aan de kosten die nu gelden. En het zou absurd zijn om te zeggen dat Ziggo wél alles met exact 10% mag verhogen, maar niet de een met 1,6% en de ander met 9%.

Professor Marco Loos publiceerde in 2022 over dit onderwerp in de context van huurcontracten. Hij concludeert dat een verhoging die minder is dan het inflatiecijfer moet kunnen:

Deze impliciete grond van inflatiecorrectie wordt door het Hof van Justitie geaccepteerd. Wanneer de aanpassing echter niet automatisch gebeurt, maar een keuze van de verhuurder impliceert (de huurprijs kan worden aangepast met maximaal de verhoging van de consumentenprijsindex) is de impliciete grond van de aanpassing al wat minder duidelijk: gaat het hier nog steeds alleen om een inflatiecorrectie, of spelen wellicht ook andere motieven een rol? Daarmee lijkt hier het transparantievereiste wel te zijn geschonden, maar het lijkt onwaarschijnlijk dat dit beding onredelijk bezwarend wordt geoordeeld: in dit geval kan de verhoging van de huurprijs voor de huurder mogelijk gunstiger uitpakken dan de inflatiecorrectie, maar in ieder geval niet ongunstiger.

(Wie een stilzwijgend verlengd contract heeft, mag natuurlijk elke maand al weg dus daar speelt de hele discussie niet.)

Arnoud