De DSA komt eraan: Europa verscherpt toezicht op grote techbedrijven als Google en Meta


PeggyMarco / Pixabay

Google, Amazon, Meta, Microsoft en andere grote techbedrijven vallen vanaf augustus onder de Europese Digital Service Act (DSA). Dat las ik bij Nu.nl. Deze opvolger van de Ecommercerichtlijn uit 2000 bevat veel strengere regels voor online platforms, pardon tussenhandelsdiensten die hostingdiensten leveren al dan niet in de vorm van platformdiensten. Want alleen al op die definities kun je een dag studeren. Wat gaat er vanaf augustus gebeuren?

De Digital Services Act is 19 oktober 2022 in werking getreden. Of nou ja, dat gaat niet alles in een keer: er is een heel tijdspad met stappen die doorlopen moeten worden. In februari moesten bijvoorbeeld alle platforms voor het eerst hun bezoekersaantallen publiceren als die boven de 45 miljoen uitkwamen. Dat is het belangrijkste criterium om als Zeer Groot Online Platform (VLOP) aangemerkt te worden. De lijst die de Europese Commissie publiceerde, zal niemand verrassen: Alibaba, Facebook, Google Play en Twitter bijvoorbeeld, hoewel ook Zalando en Booking.com op de lijst staan. (Google is een Zeer Grote Online Zoekmachine, dat is een aparte categorie).

Die designatie is belangrijk, want je krijgt dan een enorme extra stapel eisen ten opzichte van de ‘gewone’ platforms. Een VLOP brengt enorme “systeemrisico’s” met zich mee, zoals het snel doen verspreiden van desinformatie of het grootschalig via algoritmes verkeerd sturen van mensen op het platform. Een VLOP moet daarom binnen 24 uur illegale informatie verwijderen na een melding daarvan, maar ook een uitgebreide risico-assessment doen en haar systemen zo inrichten dat die risico’s worden geminimaliseerd. Meer algemeen moeten zij transparant zijn over hoe de diensten werken, inclusief hoe mensen aan advertenties worden gekoppeld.

Zoals Nu.nl opmerkt kunnen die regels behoorlijk strikt zijn: men mag geen bijzondere persoonsgegevens (ras, religie, seksualiteit etc) meer gebruiken in advertentieprofielen, hoewel die regel (art. 26 lid 3 DSA) voor alle platforms geldt, dus niet alleen voor de VLOPs. Maar in de praktijk komen deze regels met name op hun bordje, omdat ze nu eenmaal de grootsten zijn en eigenlijk altijd ook de beheerders van de meestgebruikte advertentiesystemen, de systemen waarbij zulke informatie relevant kan zijn. Want bij Marktplaats adverteren ze ook, maar daar zijn zulke kenmerken lang niet zo belangrijk.

Vanaf 17 juni worden deze bedrijven formeel aangewezen als VLOPs, tenzij hun bezwaren (die ondertussen zo ongeveer binnen moeten zijn) gegrond worden verklaard. En dan hebben ze zes maanden (vandaar de “half augustus”) om aan de eisen van de DSA te voldoen. Dat klinkt kort, maar het zal voor geen van de bedrijven op de lijst een verrassing zijn geweest dat ze als zodanig zijn aangemerkt. Het risico-assessment moet ook op 17 juni binnen zijn, waarna men zo snel mogelijk aan de slag moet om de impact van die risico’s te minimaliseren. Dat is dus nog een stevige kluif.

Oh ja, de handhaving. Elk land moet zijn eigen coördinator / toezichthouder benoemen. Die krijgt dan allerlei bevoegdheden, waaronder het kunnen opleggen van boetes. Die boetes kunnen fors zijn (art. 52 lid 3 DSA):

De lidstaten zorgen ervoor dat het maximumbedrag van de geldboeten die kunnen worden opgelegd wegens niet-naleving van een verplichting die in deze verordening is vastgelegd, 6 % bedraagt van de wereldwijde omzet van de betrokken aanbieder van de tussenhandeldiensten in het voorgaande boekjaar. De lidstaten zorgen ervoor dat het maximumbedrag van de geldboete die kan worden opgelegd wegens het verstrekken van onjuiste, onvolledige of misleidende informatie, het niet beantwoorden of niet corrigeren van onjuiste, onvolledige of misleidende informatie en het niet onderwerpen aan een inspectie 1 % bedraagt van de inkomsten of de wereldwijde omzet van de aanbieder van de tussenhandeldiensten of de betrokken persoon in het voorgaande boekjaar.

Ik weet dat iedereen elke keer zegt dat een Europese boete peanuts is, maar ook voor Google Search (jaaromzet 279.8 billion dollars, zo’n 250 miljard Euro) is 6% best een hap uit de winst. Daarnaast kan men VLOPs bevelen om bepaalde handelingen te staken, wat in de praktijk minstens zo veel pijn zal doen.

Wie het gaat handhaven is net zo’n discussie als bij de AVG. In principe is de coördinator/toezichthouder bevoegd van het land van vestiging, dus u mag even zuchten: ja dat wordt dus Ierland. En precies vanwege die zucht heeft de Europese Commissie zichzelf een extra bevoegdheid gegeven. Waar het gaat om VLOPs is niet die nationale toezichthouder bevoegd maar de Commissie zelf, net als bij de hele grote mededingingskwesties (art. 73 DSA, de boetes zijn even hoog). De Commissie heeft in het verleden laten zien wél adequaat en stevig in te kunnen grijpen in de techsector, het voornaamste probleem was (en is) dat het traject zo traag is. Maar omdat er nu concrete regels zijn, zou dat hopelijk iets minder moeten zijn dan bij de open normen in het mededingingsrecht.

Oh ja en nog een leuke: als u nou denkt, waar betaalt de Commissie dan al die ambtenaren van die dit gaan handhaven? Dat doen de VLOPs zelf: de Commissie mag ze een handhavingstoeslag van maximaal 0,05% van hun wereldwijde jaaromzet in rekening brengen.

Meer lezen over waarom dat vroeger zo misging en wat de DSA allemaal nog meer doet? Bestel mijn boek!

Arnoud



https://blog.iusmentis.com/2023/05/03/de-dsa-komt-eraan-europa-verscherpt-toezicht-op-grote-techbedrijven-als-google-en-meta/